Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ)

Η δημιουργία του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) ήταν το αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς και συνεργασίας πολλών ανθρώπων και απαίτησε επιμονή, δύναμη και διορατικότητα. Νιώθουμε ιδιαίτερα υπερήφανοι, καθώς αυτό που ξεκίνησε ως μια παράτολμη ιδέα, μέσα στο δύσκολο περιβάλλον της κοινωνικοοικονομικής κρίσης, όχι μόνο έγινε πραγματικότητα αλλά ξεπέρασε ακόμα και τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις. Το ΚΠΙΣΝ αποτελεί έναν διεθνούς εμβέλειας, περιβαλλοντικά βιώσιμο δημόσιο χώρο έκφρασης, πολιτισμού και ψυχαγωγίας που οραματιστήκαμε όλοι εμείς στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) και παραδώσαμε στην Ελληνική Κοινωνία το 2017, για να το χαρεί κάθε επισκέπτης. Έως σήμερα έχει υποδεχθεί πάνω από 27.000.000 επισκέψεις (Φεβρουάριος 2024 -βάσει στοιχείων που παρείχε το ΚΠΙΣΝ).

Περιλαμβάνει τις εγκαταστάσεις της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος (ΕΒΕ) και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (ΕΛΣ), καθώς και το Πάρκο Σταύρος Νιάρχος, ένα από τα μεγαλύτερα σημεία πρασίνου στην Αθήνα, καλύπτοντας μια έκταση 210 στρεμμάτων. Σχεδιασμένο από το αρχιτεκτονικό γραφείο Renzo Piano Building Workshop (RPBW) αποτελεί την πρώτη σύμπραξη δημόσιου-ιδιωτικού τομέα αυτού του είδους στην Ελλάδα. Στον τομέα της βιώσιμης ανάπτυξης, το ΚΠΙΣΝ είναι το πρώτο πολιτιστικό έργο μεγάλης κλίμακας με πιστοποίηση LEED Platinum στην Ευρώπη, ενώ το Πάρκο Σταύρος Νιάρχος αποτελεί τον μεγαλύτερο δημόσιο μεσογειακό κήπο στον κόσμο.

Στις 23 Φεβρουαρίου 2017, με την ολοκλήρωση του έργου, παραδώσαμε το ΚΠΙΣΝ στην Ελληνική Πολιτεία και τους πολίτες, ανακοινώνοντας τη δέσμευσή μας για έμπρακτη υποστήριξη του ΚΠΙΣΝ για τα πέντε πρώτα χρόνια (2017-2022) με δωρεά ύψους €50 εκατομμυρίων για την κάλυψη λειτουργικών εξόδων και τη διοργάνωση ανοιχτών εκδηλώσεων. Τον Φεβρουάριο του 2022, ανανεώσαμε την υποστήριξή μας για έναν ακόμη χρόνο (Μάρτιος 2022-Φεβρουάριος 2023), με δωρεά ύψους €10 εκατομμυρίων ($11,2 εκατομμυρίων), και τον Μάρτιο του 2023 προχωρήσαμε σε νέα δωρεά ύψους έως €30 εκατομμυρίων ($32 εκατομμυρίων) για τα επόμενα 3 χρόνια (Μάρτιος 2023-Φεβρουάριος 2026).

Από τη σύλληψη της ιδέας για τη δημιουργία του ΚΠΙΣΝ έως τον Φεβρουάριο του 2026, θα έχουμε διαθέσει μέσω δωρεών μας συνολικά €633 εκατομμύρια ($764 εκατομμύρια). Το ποσό αυτό αφορά κυρίως στην κατασκευή του έργου, και στην υποστήριξη λειτουργικών εξόδων του οργανισμού και τη διοργάνωση ανοιχτών εκδηλώσεων. Επιπλέον, αφορά σε προγράμματα ενίσχυσης του έργου του ΚΠΙΣΝ και σε έργα υποδομής πέραν του αρχικού σχεδιασμού, όπως τα Σιντριβάνια στο Κανάλι με χορογραφίες που μαγεύουν τους επισκέπτες, τον Θόλο στον Λαβύρινθο για τη στέγαση εκδηλώσεων και παραστάσεων, καθώς και τη δημιουργία του εστιατορίου Delta ως διεθνούς γαστρονομικού προορισμού, με επίκεντρο τη βιωσιμότητα, το οποίο για τρεις συνεχείς χρονιές (2022-2024) είναι το μόνο εστιατόριο στην Ελλάδα που έχει βραβευθεί με δύο αστέρια Michelin Guide Athens, και με ένα αστέρι Green Star for Sustainable Gastronomy. Παράλληλα, έχουμε υποστηρίξει 12 κύκλους προγράμματος αμειβόμενης πρακτικής άσκησης, δίνοντας σε παραπάνω από 930 νέους ανθρώπους την ευκαιρία να εμπλουτίσουν τις δεξιότητές τους και να αποκτήσουν καλύτερες προοπτικές εργασίας, με το σκεπτικό να συμβάλουμε στην αντιμετώπιση του υψηλού ποσοστού ανεργίας των νέων στην Ελλάδα, στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας Επανεκκίνηση και Ενίσχυση των Νέων του ΙΣΝ. Το ΙΣΝ υποστήριξε επίσης έμπρακτα τους δύο οργανισμούς, ΕΒΕ και ΕΛΣ, για τη μετάβασή τους στο νέο τους «σπίτι».

Επιπλέον, μια φορά τον χρόνο επιστρέφουμε ενεργά στο ΚΠΙΣΝ, μέσω της διοργάνωσης του SNF Nostos, της ανοιχτής προς όλους εκδήλωσης, που γιορτάζει την τέχνη, τον πολιτισμό, τη γνώση και τη χαρά της συνύπαρξης.

Ο ρόλος που το ΚΠΙΣΝ έχει διαδραματίσει στην ελληνική κοινωνία είναι πράγματι κομβικός και η επίδρασή του σε κοινωνικό, περιβαλλοντικό και οικονομικό επίπεδο είναι αδιαμφισβήτητη. Aποτελεί τον τρίτο στην προτίμηση των ξένων επισκεπτών πολιτιστικό χώρο της Αθήνας, μετά το Μουσείο της Ακρόπολης και το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, σύμφωνα με έρευνα του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών. Έχει συνάψει συνεργασίες με πάνω από 40 διεθνείς φορείς, συμπεριλαμβανομένου του Lincoln Center for the Performing Arts στη Νέα Υόρκη, μέσω του Stavros Niarchos Foundation-Lincoln Center (SNF-LC) Agora Initiative, και έχει ήδη κερδίσει μια θέση στον παγκόσμιο χάρτη ως ένα σύγχρονο τοπόσημο, φιλοξενώντας κορυφαίες εκδηλώσεις, της ενδεικτικά την ομιλία του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, Barack Obama, τον Νοέμβριο του 2016, και τη Σύνοδο EuroMED7 των Αρχηγών Κρατών και Κυβερνήσεων των Μεσογειακών Χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τον Σεπτέμβριο του 2021.

Σε όλο τον κόσμο, αναδεικνύεται η πολύ σημαντική ανάγκη για την ύπαρξη δημόσιων χώρων στους οποίους οι άνθρωποι θα βρίσκονται, θα συνομιλούν, θα εκφράζουν τις απόψεις τους, θα περνούν ευχάριστα και ποιοτικά τον χρόνο τους και θα διασκεδάζουν. Ελπίζουμε πως το ΚΠΙΣΝ θα είναι σταθερά το υπόδειγμα αυτών των δημόσιων χώρων για πολλά χρόνια ακόμα.

Η επιτυχία του ΚΠΙΣΝ σε αριθμούς (έναρξη λειτουργίας – Φεβρουάριος 2024) *

*βάσει στοιχείων που παρείχε το ΚΠΙΣΝ

- 27.000.000 εκατομμύρια επισκέψεις

- Περισσότερες από 6.100 πολιτιστικές και εκπαιδευτικές εκδηλώσεις, και πάνω από 16.100 αθλητικές δράσεις, οι περισσότερες από τις οποίες υλοποιήθηκαν σε συνεργασία με την ΑΜΚΕ Αναγέννηση & Πρόοδος. Το 99,4% των εκδηλώσεων προσφέρθηκαν με ελεύθερη είσοδο μέσω της υποστήριξης του ΙΣΝ

- Παραπάνω από 930 συμμετέχοντες σε 12 κύκλους του Προγράμματος Αμειβόμενης Πρακτικής Άσκησης

- Περισσότερες από 505.000 επισκέψεις μαθητών και πάνω από 8.650  επισκέψεις σχολείων

- Συνεργασίες με περισσότερους από 40 διεθνείς και εγχώριους φορείς, όπως ενδεικτικά το Lincoln Center for the Performing Arts, το Barça Foundation, το Perimeter Institute, το Ίδρυμα TAKIS, το Ίδρυμα Γεωργίου Ζογγολόπουλου, την Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου, και τον Οργανισμό Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ. 

Εδώ μπορείτε να βρείτε τους Ετήσιους Απολογισμούς του ΚΠΙΣΝ.

Σύντομη ιστορική αναδρομή – Η έναρξη της ιδέας

Η ιδέα για το ΚΠΙΣΝ άρχισε να διαμορφώνεται το 1998, με την απόφαση του ΙΣΝ να χρηματοδοτήσει αιτήματα ενίσχυσης της έργου της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος (ΕΒΕ) και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (ΕΛΣ). Από τα δύο αυτά σχέδια, καθώς και από την προοπτική που προσέφερε ο χώρος που ορίστηκε για την ανάπτυξη του έργου στον Δήμο Καλλιθέας, αναδείχθηκε η προοπτική για ένα αστικό, πολιτιστικό, εκπαιδευτικό και περιβαλλοντικό Τριπλό Έργο, που θα περιλάμβανε τις εγκαταστάσεις της ΕΒΕ και της ΕΛΣ, καθώς και τη δημιουργία του Πάρκου Σταύρος Νιάρχος.

Εδώ μπορείτε να βρείτε τα ορόσημα της πορείας του ΚΠΙΣΝ.

Το ΚΠΙΣΝ ως πρότυπο περιβαλλοντικής βιωσιμότητας

Το ΚΠΣΙΝ είναι ένα από τα πιο βιώσιμα κτιριακά συγκροτήματα τέτοιας κλίμακας στον κόσμο. Τον Νοέμβριο του 2016, το ΚΠΙΣΝ κατέκτησε την κορυφαία διεθνώς και υψηλών προδιαγραφών διάκριση για την περιβαλλοντική βιωσιμότητα σε επίπεδο σχεδιασμού και κατασκευής – την Πλατινένια Πιστοποίηση LEED – χάρη στην καινοτόμο αρχιτεκτονική και “πράσινη” τεχνολογία του. H πλατινένια πιστοποίηση LEED απονέμεται από το Αμερικανικό Συμβούλιο Πρασίνων Κτιρίων (U.S. Green Building Council – USGBC).

Εδώ μπορείτε να διαβάσετε πληροφορίες για τον βιώσιμο χαρακτήρα του ΚΠΙΣΝ.