Πώς ένα Mικρό Nησί στην Ελλάδα Φιλοδοξεί να γίνει Πρωτοπόρος στην Παγκόσμια Έρευνα για την Κλιματική Αλλαγή

Στο πέρασμα ανάμεσα στην ηπειρωτική Ελλάδα και την Κρήτη, εκεί που το Αιγαίο Πέλαγος συναντά το Ιόνιο, βρίσκονται τα Αντικύθηρα, ένα μικρό νησί με λιγοστούς κατοίκους.

Άγονα αλλά εκπληκτικής φυσικής ομορφιάς, τα Αντικύθηρα είναι γνωστά, ιδιαίτερα στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα, για τον περίφημο Μηχανισμό των Αντικυθήρων, τον αρχαιότερο υπολογιστή του κόσμου, που ανακαλύφθηκε το 1900 σ’ ένα ναυάγιο στα ανοιχτά του νησιού και που συνεχίζει ακόμα και σήμερα να συνεπαίρνει τους επιστήμονες.

Αυτό το μικρό και απομακρυσμένο νησί της Ελλάδας, που το όνομα του έχει συνυφανθεί άρρηκτα με την επιστήμη, φιλοδοξεί τώρα να γίνει πρωτοπόρος στην παγκόσμια έρευνα για την κλιματική αλλαγή, καθώς εκεί επέλεξε το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (ΕΑΑ), το αρχαιότερο Ερευνητικό Κέντρο στην Ελλάδα, να δημιουργήσει το 2018 το Παρατηρητήριο Γεωεπιστημών και Κλιματικής Αλλαγής (ΠΑΓΓΑΙΑ), ένα σύγχρονο εθνικό υπερσταθμό για την παρατήρηση της κλιματικής αλλαγής στη νοτιοανατολική Μεσόγειο. Εξοπλισμένο με τον πιο σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό, το ΠΑΓΓΑΙΑ θα πραγματοποιεί κλιματολογικές παρατηρήσεις αντιπροσωπευτικές για την Ανατολική Μεσόγειο, η οποία αποτελεί μία από τις πιο κλιματικά ευαίσθητες περιοχές του πλανήτη και θα καλύψει ένα πολύ σημαντικό γεωγραφικό κενό στην έρευνα για την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της.

Το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) έχει τη χαρά να στηρίζει την πρωτοβουλία του ΕΑΑ για τη δημιουργία του ΠΑΓΓΑΙΑ από τα πρώτα κιόλας βήματα, υποστηρίζοντας τόσο την ανάπτυξη υποδομών όσο και το έργο των νέων ερευνητών, οι οποίοι είναι και η ψυχή του Παρατηρητηρίου. Οι ερευνητές με πολλή αγάπη και μεράκι για την επιστήμη τους και παρά τις δυσκολίες πρόσβασης και διαμονής στα Αντικύθηρα, ειδικά κατά τη διάρκεια του χειμώνα, ταξιδεύουν καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου στο νησί προκειμένου να καταγράψουν και να αποστείλουν τα κλιματικά δεδομένα τόσο σε ελληνικούς όσο και ευρωπαϊκούς φορείς αλλά και σε παγκόσμια Προγράμματα Παρατήρησης. Ακόμα και κατά τη διάρκεια της καραντίνας και των επιπλέον δυσκολιών που προκάλεσαν οι περιορισμοί για την αντιμετώπιση της COVID-19, η δουλειά των ερευνητών δεν σταμάτησε ούτε λεπτό. Άλλωστε, το Παρατηρητήριο συμμετέχει ενεργά, με μετρήσεις που πραγματοποιούνται από το ΠΑΓΓΑΙΑ, στην ευρωπαϊκή έρευνα του Δικτύου ACTRIS, με σκοπό την καταγραφή και την ακριβή αποτίμηση των ατμοσφαιρικών μεταβολών στο πλαίσιο του περιορισμού της ανθρωπογενούς δραστηριότητας λόγω COVID-19.

Η κλιματική αλλαγή είναι εδώ και αφορά όλους μας. Η ανάγκη για συστηματική έρευνα και καταγραφή του φαινομένου και των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων του, η ανάληψη συλλογικής και ατομικής δράσης αλλά και η διακρατική συνεργασία είναι από τα πλέον απαραίτητα εργαλεία για την αντιμετώπιση και την αποτροπή μιας περιβαλλοντικής κρίσης που δύναται να αποτελέσει τη μεγαλύτερη απειλή κατά της ανθρωπότητας στο μέλλον. Έχοντας ως γνώμονα αυτό, είμαστε ιδιαίτερα περήφανοι που, μέσω της δωρεάς του ΙΣΝ, μας δίνεται η δυνατότητα να στηρίξουμε την πρωτοβουλία του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών να συμβάλει αποφασιστικά στην παγκόσμια προσπάθεια για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Αρίστη Σταθακοπούλου
Διεύθυνση Δωρεών ΙΣΝ