Η Αναβίωση της Βαμβακού
«Xρειάζεται ένα χωριό για να μεγαλώσει ένα παιδί», σύμφωνα με ένα ρητό. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, τα ίδια τα παιδιά και οι νέοι δημιουργούν τις προϋποθέσεις για να «μεγαλώσει» το χωριό, όπως συμβαίνει στη Βαμβακού.
Η Βαμβακού βρίσκεται στην Πελοπόννησο, λίγες μόνο ώρες μακριά από την Αθήνα, με το αυτοκίνητο. Πριν από μερικές δεκαετίες το χωριό είχε εκατοντάδες κατοίκους, αλλά σήμερα έχει ελάχιστους, καθώς «χτυπήθηκε» από τη μετανάστευση και την οικονομική κρίση. Παρ’ όλα αυτά, η περιοχή εξακολουθεί να προσφέρει εύφορο έδαφος για την καλλιέργεια κάστανων, ξηρών καρπών, πατάτας και βοτάνων, καλλιέργειες για τις οποίες η Βαμβακού ήταν κάποτε ιδιαίτερα γνωστή. Το χωριό βρίσκεται σε ένα ειδυλλιακό ορεινό τοπίο, με πολλές ευκαιρίες για υπαίθριες δραστηριότητες αναψυχής και αποτελεί ιδανικό προορισμό για αποδράσεις τα Σαββατοκύριακα.
Μία ομάδα πέντε φίλων με ρίζες στη Βαμβακού θέλησε να γράψει ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία του χωριού και άρχισε να διαμορφώνει το πλάνο αναβίωσής του. Στο πλαίσιο αυτό, το 2016, οι πέντε φίλοι συναντήθηκαν με τον Ανδρέα Δρακόπουλο, Πρόεδρο του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), ενώ τον Αύγουστο του 2018, ίδρυσαν την Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση με την ονομασία «Η Αναβίωση της Βαμβακούς» (Vamvakou Revival). Με τη δωρεά του ΙΣΝ, τα πρώτα βήματα του έργου περιλάμβαναν τον σχεδιασμό για την προσέλκυση νέων επισκεπτών στο χωριό, την προσφορά δραστηριοτήτων, και τη δημιουργία νέων δομών.
Σήμερα στο χωριό λειτουργεί και πάλι εστιατόριο και καφενείο, ο ξενώνας «Η Ρούγα της Βαμβακούς», προσφέρονται οργανωμένες αθλητικές δραστηριότητες, όπως πεζοπορία και ποδηλασία, καθώς και πλούσιο πρόγραμμα πολιτιστικών εκδηλώσεων. Το σχολείο της Βαμβακούς λειτουργεί ως χώρος δημιουργικής απασχόλησης για παιδιά και επισκέψεις σχολικών τάξεων, καθώς και ως χώρος φιλοξενίας του V.Lab (Vamvakou Technology Lab fully powered by SNF), ενός υπερσύγχρονου κέντρου STEAM.
O Πρόεδρος του ΙΣΝ, Ανδρέας Δρακόπουλος αναφέρει: «Η αναβίωση της Βαμβακούς αποτελεί ένα ιδιαίτερα φιλόδοξο έργο που εκφράζει, θεωρούμε, μία συλλογική ανάγκη, σήμερα ίσως περισσότερο από ποτέ, για επιστροφή στις ρίζες μας με σεβασμό αλλά και με ελπίδα. Οι δικές μας ρίζες τυχαίνει να βρίσκονται στη Βαμβακού, καθώς πρόκειται για το χωριό από όπου κατάγεται ο θείος μου και Ιδρυτής μας, Σταύρος Σ. Νιάρχος. Σεβόμενοι την παράδοση και ιστορία της, ευελπιστούμε σταδιακά η Βαμβακού να ξαναγεμίσει ζωή, να εξελιχθεί σε χωριό-πρότυπο, χαράζοντας έναν νέο δρόμο, με την προσδοκία να ακολουθήσουν και άλλοι παρόμοιοι τόποι στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς».
Το όραμα πίσω από το εγχείρημα Αναβίωσης της Βαμβακούς είναι η δημιουργία μιας νέας κοινότητας και ενός χωριού «πρότυπου» βασισμένου στη βιώσιμη ανάπτυξη με στόχο την επιστροφή μόνιμων κατοίκων, μέσα από τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την εξασφάλιση σύγχρονων συνθηκών συμβίωσης, ώστε σε μερικά χρόνια το χωριό να σφύζει από ζωή, και το κουδούνι στο σχολείο του χωριού να ακουστεί και πάλι.
Η Βαμβακού είναι χτισμένη τον 15ο αιώνα στις πλαγιές του Πάρνωνα, σε υψόμετρο 903 μέτρων, ανάμεσα σε έλατα, καρυδιές και καστανιές. Έχει σημαντική ιστορική και πολιτισμική κληρονομιά, ιδιαίτερο φυσικό πλούτο και ομορφιά. Σήμερα ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Οινούντα, του Δήμου Σπάρτης, του Νομού Λακωνίας.